Witamina D (cholekalcyferol), jest to substancja powstająca w skórze z pochodnej cholesterolu, którą dzięki promieniom UV, przekształca się w prowitaminę D2, a dopiero później w witaminę D3 [1].
Dlaczego witamina D jest tak ważna dla organizmu?
Witamina D, jak również witaminy: A, E i K, należą do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Została odkryta w 1919r, przez Mellanbe’a, który dowiódł, że występowanie krzywicy jest skorelowane z niedoborem substancji rozpuszczalnych w tłuszczach [2]. W ostatnich latach wykazano, że 40% osób starszych wskazuje brak witaminy D, co było skorelowane z brakiem lub bardzo małym dostępem do promieni słonecznych (domy starców, osoby mające problemy z chodzeniem). Podobna sytuacja się ma w Anglii, gdzie aż 50% mieszkańców cierpi na niedobór tejże witaminy. Jest to skorelowane z położeniem geograficznym tego kraju, który charakteryzuje się słabym nasłonecznieniem.
Co warto zaznaczyć, synteza Witaminy D3 nie zachodzi podczas „naświetlania” promieniami słonecznymi przez szkło, dlatego mimo przebywania długich ilości czasu na słońcu, lecz za szybą np. praca zawodowego kierowcy lub prawa biurowa istnieje duże prawdopodobieństwo, że takie osoby będą miały duże niedobory dzisiaj omawianej witaminy. Ogromną rolę w kontekście niedoboru będzie miała strefa klimatyczna, dlatego w krajach Skandynawskich jest to poważny problem.
Na początek, mleko może być dobrym źródłem wapnia, ale jedynie w przypadku wiejskiego mleka prosto od rolnika. W przypadku komercyjnego mleka, mamy do czynienia z długim procesem technologicznym, przez co zawartość wapnia jest mocno obkurczona. Do tego, bez witaminy D3 wytworzonej w skórze lub dostarczonej z zewnątrz, nie może być przyswojony [1].
Rola Witaminy D
- Syntezuje kalcytriol, hormonu, który wspiera przyswajalność jonów wapnia, fosforu i potasu oraz ogranicza jego wydalanie z moczem.
- Odpowiada za prawidłowy wzrost kośćca i zębów, wspomaga odkładanie wapnia i fosforu w kościach.
- Wraz z wapniem chroni przed osteoporozą.
- Zmniejsza zachorowanie na raka.
- Zmniejsza zachorowanie na cukrzycę [1].
Skutki niedoboru witaminy D
- Osteomalacja, czyli niedostateczna mineralizacja i zmniejszenie gęstości kości.
- Krzywica u dzieci,
- Wypadanie zębów,
- Osłabienie mięśni,
- Powiększenie stawów.
Oznaki niedoboru witaminy D3
- Depresja, czyli popularna przypadłość XXIw.
- Pogorszenie jakości snu,
- Zmęczenie oraz bóle mięśni,
- Zaburzenie chodu,
- Uczucie zimna w kończynach,
- Pogorszenie krążenia,
- Zawroty głowy, połączone z brakiem energii,
- Skurcze mięśni łydek,
- Zatkany nos,
- Podatność na złamania,
- Alergie.
Aby, negatywne skutki niedoboru witaminy D, nas nie dotyczyły należy 2-3 razy w tygodniu skorzystać z kąpieli słonecznej, lub 1 raz w tygodniu z solarium. Mieszkańcy Hiszpanii, dużo rzadziej skarzą się na zmęczenie oraz huśtawki nastroju, ponieważ poziom witaminy D jest u nich odpowiedni.
Przeprowadzono badanie na 3000 respondentach, w którym wywnioskowano, że osoby z prawidłowym poziomem witaminy D3, rzadziej zapadają na choroby nowotworowe, oraz wylew, w innym badaniu natomiast stwierdzono negatywny wpływ kremów do opalania, ponieważ w 95% blokują wytwarzanie witaminy D w skórze. Jeśli chodzi o stężenie w organizmie witaminy D, występuje sezonowa zmienność jej stężenia. Endogenna produkcja uzależniona jest od takich czynników jak pora dnia i roku, szerokość geograficzna, pigmentacja skóry i wiek [3].
W naszej szerokości geograficznej optymalna synteza witaminy D zachodzi przez 9 godzin, a w okresie wiosennym i jesiennym przez 3 godziny. Aby w Naszym naskórku powstało 10 tysięcy jednostek, potrzebna jest lekkie zaczerwienienie 18% powierzchni skóry [4]. Duże stężenie witaminy D późnym latem w porównaniu do zimy zaobserwowano wśród 60 ochotników zamieszkujących Norwegię. Jednak dieta bogata w Witaminę D, maskowała sezonowe zmiany stężenia witaminy [5].
Bibliografia:
- Peszko B. “Witaminy mój sposób na zdrowie”,2016r.
- Mellanby E. An experimental investigation on rickets. Lancet 1919; 1: 407–412.
- Bednarski R., Donderski R., Manitius J.:Rola witaminy D3 w patogenezie nadciśnienia tętniczego. Pol. MerkuriuszLek. 2007; 23: 136–307.
- Kaczmarewicz E., Łukaszkiewicz J.,Lorenc R.: Witamina D — mechanizm działania, badania epidemiologiczne, zasady suplementacji. Lab. Forum 2007; 11: 3–8.
- Brustad M., Edvardsen K., Wilsgaard T.i wsp.: Seasonality of UV-radiation and vitamin D status at 69 degrees north. Photochem. Photobiol. Sci. 2007; 6: 903–908.
